Wat te doen wanneer je werk je uitput?
Geplaatst op 28 juni 2024 door Petra van Reek
Regelmatig coach ik mensen die op het werk zijn uitgevallen met klachten van overbelasting, overspanning of burn-out. Ze willen weten wat er precies met ze aan de hand is. Sommigen twijfelen of ze nou moeten terugkeren naar hun huidige baan of beter op zoek kunnen gaan naar een andere.
In dit artikel beschrijf ik:
- belangrijke signalen om te herkennen in welke fase je nu zit op weg naar een burn-out
- wat je zelf kunt doen om te herstellen en erger te voorkomen
- tips voor het omgaan met de vraag: blijven of weggaan?
Wat zijn belangrijke signalen om te herkennen voordat je een burn-out hebt?
De werkgroep burn-out van het NIP, de beroepsvereniging waarbij ik aangesloten ben, heeft een handig overzicht gemaakt van de verschillende fasen op weg naar burn-out. Naast de signalen op lichamelijk, emotioneel, cognitief en gedragsniveau beschrijven ze kantelpunten en effectieve tips om kanteling naar erger te voorkomen. In dit Whitepaper burn-out, meer dan een individueel probleem) vind je op pagina 9 het volledige overzicht en alle tips. Ik noem hier de belangrijkste kenmerken en wat je kunt doen om te herstellen.
Fase 1: volledig uitgerust
Fase 2: vermoeid
Fase 3: overbelast
Fase 4: verspannen
Fase 5: burn-out
De eerste twee fasen spreken voor zich en herkennen we allemaal wel. Vermoeidheid (fase 2) kan geleiderlijk overgaan in overbelasting (fase 3). Verschil is dat bij overbelasting normale rust en slaap niet meer voldoende zijn. Alles wat erbij komt voelt als teveel. Je ontwikkelt stressklachten en hebt moeite om alles bij te houden en te onthouden. Je wordt klagerig en bent geneigd dingen die juist energie geven af te zeggen. Bij overspanning (fase 4) worden slaapproblemen chronisch en word je moe wakker. Je wordt cynisch, raakt meer in jezelf gekeerd en samenwerken is lastig. Alles voelt als 'moeten', zelfs de leuke dingen in je leven. De gevreesde burn-out is fase 5. Je slaapt zonder te herstellen, voelt je uitgeput en ervaart stevige lichamelijke klachten. Je ziet geen uitweg meer en hebt geen interesse meer in anderen. Het lukt je niet meer om een krant of een boek te lezen en je kunt niet meer helder denken en organiseren. Je voelt je onzeker en incompetent, hebt nergens meer zin in en doet zo goed als niets meer.
Wat kun je zelf doen om te herstellen?
Het whitepaper beschrijft drie kantelpunten en wel tussen fase 1 en 2, 3 en 4 en 4 en 5. Om te voorkomen dat je vermoeid raakt is het belangrijk om voldoende te slapen en gedurende de dag rustmomenten in te bouwen. Om overspanning te voorkomen als je al overbelast bent, wordt aangeraden even te stoppen met werken, te sporten op een lagere intensiteit en overdag een powernap van 20-30 minuten te pakken. En natuurlijk is het belangrijk ook in gesprek te gaan met je werkgever over hoe het met je is en wat je nodig hebt om te herstellen. De titel van het whitepaper is niet voor niets: burn-out, meer dan een individueel probleem'. Dus goed om samen op zoek te gaan naar oplossingen. Wanneer je al overspannen bent en kanteling naar burn-out heeft plaatsgevonden is de batteriij helemaal leeg en is het belangrijk langere tijd te nemen (denk aan maanden) voor herstel. Wat dan helpt is: veel slapen, rustig bewegen en (sociale) activiteiten ondernemen waar jouw batterij van oplaadt. Maar alles gedoseerd. Als je weer start met werken is het belangrijk een rustig opbouwschema aan te houden, opgesteld in overleg met de bedrijfsarts. En dan taken oppakken waar je energie van krijgt, zonder tijdsdruk.
Tips voor het omgaan met de vraag: blijven of weggaan?
- Stel je beslissing in elk geval uit totdat je weer helder kunt denken en energie hebt. Je zal niet de eerste zijn die achteraf spijt heeft van een impulsieve keuze. Focus eerst op bijtanken. Het denkwerk komt later wel.
- Als je cognitieve vermogens weer enigszins zijn hersteld, spoel de film dan terug en onderzoek de belangrijkste oorzaken van je (dreigende) uitval. Wat waren in werk, privé en jezelf belangrijke energiegevers en -vreters? Hoe lang was de balans al scheef? Wat waren oorzaken in én buiten jezelf? Hoe ben je hiermee omgegaan? Hoeveel steun heb je gehad van je werkgever?
- Sta regelmatig stil bij wat je werkelijk wilt in je werk en leven, niet alleen als je ziek thuis zit. Waar word jij gelukkig van? Wat heb je nodig om optimaal te functioneren in je werk en leven? Bepreek je inzichten en behoeftes het met je thuisfront en werkgever en kijk samen of je je thuissituatie en werk meer passend kunt maken voor jouw welzijn en functioneren.
- Weet je niet goed wat je werkelijk wil? Stop met ijsberen in je hoofd en zoek hulp om onder begeleiding van een onafhankelijke professional te onderzoeken wat jouw (werk)waarden, drijfveren, behoeftes en kwaliteiten zijn. Je hoeft het niet allemaal alleen te doen. Sterker nog: samen gaat dit proces sneller en kom je er beter uit door alles wat je geleerd hebt. Gun het jezelf!
Deel opties
Warning: sizeof(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /var/www/vhosts/ikwerkcoaching.nl/httpdocs/scripts/pages/blogItem.php on line 47
Plaats een reactie:
"Ik leer hardwerkende professionals hoe ze met meer ontspanning, energie en plezier kunnen (samen)werken en (hr-)managers hoe zij kunnen bijdragen aan de bevlogenheid en duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers." 
