IK-werk aan werkplezier

Waarom je méér hebt aan zelfcompassie dan aan zelfvertrouwen

Gepubliceerd op 18 mei 2015 door Petra van Reek

 

Stel: een goede vriend van je heeft op zijn werk een belangrijke presentatie verknald en voelt zich hierdoor knap ellendig. Hij belt jou om er even over te praten. Hoe reageer jij dan? Waarschijnlijk bied je een luisterend oor en toon je medeleven en begrip. Toch?

 

Stel nu dat jij deze misser op je werk maakt. Wat zeg je dan tegen jezelf? Waarschijnlijk triggert het, zoals bij zo veel mensen (inclusief mijzelf), forse zelfkritiek. Iets als: ‘Sukkel! Hoe kun je het nou zó verprutsen? Je had toch beter moeten weten?! Je verknalt ook altijd alles!’

 

Hoe komt het toch dat we vaak meer compassie voor anderen hebben dan voor onszelf? Opvoeding en cultuur spelen een belangrijke rol. Zo toont onderzoek aan dat kinderen die zijn opgevoed door zeer kritische, controle- en prestatiegerichte ouders als volwassenen meer last hebben van zelfkritiek. Daarbij zijn in onze westerse maatschappij  onafhankelijkheid en persoonlijke prestaties tot norm verheven. Als je faalt, ligt dat dus aan jezelf.

 

Wat ook meespeelt is dat we compassie in het westen eerder associëren met compassie voor anderen dan voor onszelf. ‘Heb uw naaste lief’, luidt immers één van de tien geboden. Maar daarbij vergeten we voor het gemak ‘zoals uzelf’.

 

In oosterse tradities, zoals het boeddhisme, wordt zelfcompassie als even belangrijk beschouwd. Uit onderzoek blijkt dat mensen in Thailand over de meeste zelfcompassie beschikken. Dat past bij wat ik me herinner van wat een Thaise reisgids in 2000 tegen me zei: 'In the land of smile is de welvaart misschien laag, maar het welzijn het hoogst ter wereld.'

 

Maar wat is zelfcompassie precies? En waarom is het waardevoller dan zelfvertrouwen? Wat levert het je allemaal op? In dit artikel beantwoord ik deze vragen en geef ik je een aantal tips die je helpen je zelfcompassie te vergroten.

 

Wat is zelfcompassie?

Zelfcompassie is: onszelf, wanneer we het moeilijk hebben, met dezelfde vriendelijkheid, mildheid en zorgzaamheid benaderen zoals we dit bij anderen (zoals een goede vriend) zouden doen.

 

Een compassievolle reactie naar jezelf wanneer jij een presentatie verknalt, zou kunnen zijn: ‘Wat rot voor je dat dit je nu overkomt. Je had je zo goed voorbereid en nu pakt het anders uit dan je had gehoopt. Dat is echt balen. Maar het maakt je geen minder mens. Anderen maken dit ook mee. Tegenslagen horen nu eenmaal bij het leven. Probeer er van te leren zodat het volgende keer wellicht beter gaat.’

 

Waar de eerste reactie je eigenwaarde aantast en je angstig en gespannen maakt voor een volgende presentatie, zal de tweede reactie je eigenwaarde overeind houden. Je veroordeelt jezelf immers niet meer, maar motiveert jezelf om te leren van je fouten. Een volgende presentatie zul je dan waarschijnlijk vooral zien als kans om het geleerde toe te passen. Wat je kansen op succes vergroot.

 

Zelfcompassie is dus niet hetzelfde als zelfmedelijden. Want daarmee breng je jezelf alleen maar schade toe en plaats je jezelf in een slachtofferrol.

 

Waarom is zelfcompassie waardevoller dan zelfvertrouwen?

Zelfvertrouwen ontlenen we aan het idee dat we goed zijn in de dingen die voor ons van persoonlijk belang zijn. Zelfvertrouwen komt niet alleen voort uit zelfevaluatie, maar ook uit de waargenomen evaluatie van anderen.

 

Nadeel van zelfvertrouwen is dat mensen soms in disfunctioneel gedrag vervallen om een hoge mate van zelfvertrouwen te behouden. Zoals:

  • negatieve feedback als onbetrouwbaar of vertekenend beschouwen
  • minimaliseren van fouten of ze toeschrijven aan externe oorzaken
  • minder verantwoordelijkheid nemen voor schadelijke acties
  • ontwikkeling van een inaccuraat zelfbeeld, verhindering van groei en verandering
  • boosheid en agressie naar mensen die hun ego bedreigen
  • vooroordelen en discriminatie
  • rigide, gesloten mindset die niet open staat voor alternatieve meningen

 

Lastig van zelfvertrouwen is dat het een deuk oploopt wanneer je faalt op het gebied waarin jij competent wilt zijn. Terwijl zelfcompassie je juist helpt wanneer je faalt, tekortschiet of met tegenslag geconfronteerd wordt. Kortom: waar zelfvertrouwen stopt, begint zelfcompassie.

 

Wat levert zelfcompassie je allemaal op?

Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met veel zelfcompassie:

  • minder gevoelens van angst en depressie ervaren en minder piekeren
  • vaak emotioneel intelligenter zijn
  • meer gevoelens van sociale verbondenheid, autonomie, competentie en geluk ervaren
  • veel positieve kwaliteiten bezitten: optimisme, wijsheid, openheid voor nieuwe ervaringen, positief affect
  • door hun partners worden beschreven als: meer emotioneel betrokken, accepterend, autonomie bevorderend, minder controlerend en minder agressief
  • een hogere mate van tevredenheid met hun relatie ervaren (zowel zijzelf als partner)
  • vaardiger zijn in het toegeven van fouten zonder defensief te worden
  • minder de behoefte hebben om fouten op hun partner te projecteren door boze beschuldigingen
  • meer persoonlijk initiatief nemen om de nodige veranderingen aan te brengen in hun werk en leven
  • meer gedreven zijn te leren om intrinsieke redenen i.p.v. om sociale goedkeuring

 

Hoe je in 3 stappen zelfcompassie ontwikkelt + praktische tips

 

Stap 1: (H)erken de momenten dat je het moeilijk hebt en lijdt

Zoals ze in Amerika zeggen: ‘You cannot heal what you cannot feel.’ Draaf dus niet door als je het moeilijk hebt, maar neem juist even gas terug om te voelen hoe het met je is.

 

Stap 2: Wees niet bang voor dit lijden en verzet je er niet tegen

Accepteer hoe je je nu voelt en hoe de omstandigheden nu zijn. Het leven verloopt nou eenmaal niet altijd zoals we zouden willen. En niemand is perfect, dus accepteer ook je zwakke kanten. Die hebben we immers allemaal. Herinner jezelf hier aan. Dan voel je je meer verbonden met anderen i.p.v. eenzaam.

 

Stap 3: Wees mild naar jezelf

Zeker als lijden het gevolg is van onze eigen fouten is het nog moeilijker om te realiseren dat we recht hebben op compassie. Troost jezelf zoals je je beste vriend zou troosten. Stop met jezelf bekritiseren.

 

Tip: Neem regelmatig een korte ‘zelfcompassiepauze’

Wanneer je merkt dat een situatie lastig voor je is, neem dan een korte pauze om jezelf toe te spreken met een ‘mantra’ waarin alle drie de stappen terugkomen. Bijvoorbeeld:

  1. ‘Ik merk op dat ik dit lastig vind’ (stap 1)
  2. ‘Anderen zouden dit ook lastig vinden, ik ben niet de enige’ (stap 2)
  3. ‘Wat ik nodig heb op dit moment is mildheid naar mijzelf’ (stap 3)

Behoefte aan meer tips?

 

Ik ben benieuwd naar wat jou helpt wanneer je in een lastige situatie zit. Welke woorden zeg jij dan tegen jezelf? Deel je reactie (anoniem), zodat anderen er ook hun voordeel mee kunnen doen. Alvast bedankt!


© Petra van Reek | IK-werk

Deel opties

E-mail dit
Twitter dit

Warning: sizeof(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /var/www/vhosts/ikwerkcoaching.nl/httpdocs/scripts/pages/blogItem.php on line 47
Plaats een reactie:
Vul in het veld hieronder het woord "werk" in.
Houd mij op de hoogte van reacties na mij